Gdansk

Op onze 11-daagse reis naar en door Polen, medio juni 2015 gingen we op één dag van Kszalin naar het merengebied van Mazurië, Mragowo. Het was een stevige 400 km. Maar ondanks dat gingen we toch eerst naar de oude Cisterziënzerabdij, later kathedraal van Danzig/Gdansk. Altijd katholiek gebleven, maar de Cisterziënzer-soberheid was wel echt weg, vooral aan de binnenkant waar pracht en praal zo dominant waren dat de donkere orgelkast (niet te fotograferen, wel prachtig houtwerk, maar té donker) en het gips op plafond en in priesterkoor wel erg over de grens van kitsch heen waren.
Aan de buitenkant eerst het beeld dat de laatste decennia alsmaar dominanter is geworden als Jezus-afbeelding: de stralende barmhartigheid van zuster Paulina Kowalska (1905-1938), die we ook al in Rome gezien hadden. Hier in stevig brons aan de buitenkant van de kerk. Ook alles hier in rode baksteen.

Boven het hoogaltaar al die wolken, stralen vliegen eruit als bliksem. Je ou het mogen zien als de droom van die oude monniken, hier in een hemelsfestijn omgetoverd. Er was een JPII beeld, een moderne kruisweg (hieronder), afijn, zolang gebouwen nog echt functioneren veranderen ze op allerlei details. In de omgang achter het grote altaar was ook nog een hele opstelling van beelden, vaandels e.d. zo klaar om met een grote processie uit te trekken. De kerk was om 11.00 al propvol voor het eerste van de 4 (?) orgelconcerten van die dag, om de twee uur. Wij gingen al gauw op weg naar het echte centrum: deze kathedraal ligt ineen buitenwijk, Oliwa.

Ik heb in totaal 440 foto's genomen tijdens deze reis en er kan maar een klein deel op deze pagina's komen. Sneller dus, zoals het ook in feite ging.
Op dus van de buitenwijk Oliwa naar het centrum van Gdansk waar wij de auto konden parkeren vlakbij de markthal die naast het Dominikanerplein  stond. Rond 1900 gebouwd in de stalen stijl van de eiffeltoren, moet het iets bijzonders zijn geweest als de Markthal van Rotterdam nu. Aardig opgeknapt en mooi ingevuld.
De dominikanenkerk heeft aan de buitenkant ook alweer deze moderne Faustina-Jezus, maar was van binnen een moie zeer traditionele propvolle devotiewinkel, waar iedereen even een stukje koelte en rust kon vinden in het best drukke Gdansk.

Wij vroegen een vrouw de weg (of liever: zij bood zich aan toen zij ons zag klungelen met onze reisgids en onze poging om te weten waar we wel waren. Wij wilden naar de klolossaal grote Maria-kerk, maar zij vond dat wij naar de nicolaaskerk van de Dominicanen moesten gaan, want dat was pas een mooie kerk.
Wat de mariakerk had zij gelijk: de Lutherse reformatie heeft gezrgd dat bijna alle fresco's van die veel te grote kerk verdwenen onder de witkalk, zoals ook de Utrechtse Janskerk en de Dom. Laster is er nog wel een en ander aan kunst neergezet, maar we vonden het een rommeltje. Nogal wat 'kunstwerken' (zoals die hele grote en spectaculaire klok) doen het niet meer en zijn niet complaat. Afijn, nog steeds in staat van herbouw.

De afbeeldingen helemaal boven hier was een grote tentoonstelling van de glorietoch van de icoon van Czestochowa 'van oceaan naar oceaan', van Europa tot diep in Siberië, Wladiwostok, ook naar Amerika, en zo dus een zegetochte (tegen abortus) van een belangrijk symbool van Pools katholicisme. Daaronder een deel van een altaar-retabel en daaronder nog de mooie lijst van iets dat verdwenen is. Ze waren wel slim: je moest toegang betalen voor het kerkbezoek. Op hun manier blijven die Polen realistische katholieken.

Gdansk was een Hanzestyad, misschien zelfs wel (een van) de grootste. In de verhalen over de VOC wordt zelfs af en toe gesuggereerd dat de Oostzee handel (graan en hout) nog belangrijker was dan de VOC. De VOC was wel weredwijd en was ook een groot inter-Aziatrisch imperium. Overigens was het niet alleen graan en hout. Het sierlijkste stadspaleis temidden van hele straten vol met 17e-18e eeuwse huizen, was van Nederlandse wapenhandelaren. Nu een afdeling van de Poolse academie van wetenschappen en een museum.